Cancer रोकथाम गर्न म के गर्न सक्छु?
क्यान्सरको खतरा कम गर्नु कत्तिको महत्त्वपूर्ण छ भन्ने बारेमा तपाईंले धेरै कुरा सुन्नुभएको छ, तर सायद तपाईं सोच्नुहुन्छ: वास्तवमा तपाईंको आफ्नै हातमा कति छ?
अमेरिकाको, एटलान्टा राज्यको Kaiser Permanente का ओन्कोलोजीका एमडी जेम्स ह्यामरिक यसो भन्छन्, “क्यान्सरलाई पूर्णतया रोक्ने कुनै बम प्रुफ तरिका छैन। तर तपाईंको जीवनशैलीमा हुने परिवर्तन र सही जाँच परीक्षणले तपाईंलाई यो रोग लाग्ने सम्भावना कम गर्न सक्छ।
Cancer रोकथाम गर्न म के गर्न सक्छु?
क्यान्सरको जाँच गर्ने परीक्षणहरू
कुनै-कुनै प्रकारको क्यान्सरको लागि स्क्रिनिङ भनिने परीक्षणले यसलाई अझै पनि पूर्व क्यान्सर भएको वा फैलिनुअघि नै समात्न सक्छ।
उदाहरणका लागि, कोलोन क्यान्सर अक्सर तपाईंको पोलिप्स भनिने तपाईंको बृहत वृद्धिबाट सुरु हुन्छ। यदि यी मध्ये कुनै एउटा परीक्षणले ती पत्ता लाग्यो भने, तपाईंको डाक्टरले अक्सर पोलिप्सलाई क्यान्सरमा परिणत हुनुभन्दा पहिले वा सुरुको चरणमा हुँदा बाहिर निकाल्न सक्छन्।
कोलोनोस्कोपी र सिग्मोइडोस्कोपी प्रक्रियाले तपाईंको कोलोन र मलाशयभित्र हेर्न अन्तमा एउटा सानो भिडियो क्यामेरा भएको पातलो ट्युब प्रयोग गर्छ। कोलोनोस्कोपी ले तपाईंको डाक्टरलाई ती सम्पूर्ण क्षेत्रहरू हेर्न मदत गर्छ। तर तिनले सिग्मोइन्डोस्कोपीद्वारा मात्र त्यस कोलको केही भाग जाँच्न सक्छन्।
भ्रूणतन्त्रको रक्त परीक्षण गर्दा (एफओबीटी) तपाईंको आन्द्रामा रगत कोरिन्छ र यो पोलिप वा क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ। तर यदि यी जाँचहरू रगत बगेका छैनन् भने तिनीहरूले पाउन सक्दैनन्।
एउटा स्टुल डि एन ए परीक्षणले रगत पनि खोज्छ तर यसले पोलिप्स वा ट्युमरका कोषहरूको जीनमा पनि परिवर्तन भएको पत्ता लाग्छ। यदि यसले केही फेला पार्छ भने, तपाईँले कोलोनोस्कोपीसँग अनुगमन गर्नुपर्नेछ ।
महिलाहरूमा पाठेघरको क्यान्सर जाँच गर्न डाक्टरहरूले एच पि भी (मानव पेपिलोमाभाइरस) परीक्षण गर्छन् जसले गर्दा क्यान्सर हुनुअघि वा क्यान्सरको प्रारम्भिक चरणमा कोषहरूमा परिवर्तन पत्ता लगाउन रोग लाग्न सक्छ र पाप परीक्षण गरिन्छ।
खोपहरू
कुनै प्रकारको क्यान्सर हुने सम्भावना कम गर्न तपाईंले शट प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ। उदाहरणका लागि, ह्युमन पेपिलोमाभाइरस (एच पि भी) खोपले पाठेघरको मुख, योनी र गुदाको क्यान्सर लाई रोक्न सक्छ। हेपाटाइटिस बी खोप पाउँदा कलेजोको क्यान्सर हुने सम्भावना कम हुन सक्छ।
केमो प्रिभेन्सन
वैज्ञानिकहरुले यो विधिबाट केही क्यान्सर टाढा राख्न सकिन्छ कि भनेर अध्ययन गरिरहेका छन् । यसमा मानव निर्मित वा प्राकृतिक पदार्थ लिनु समावेश छ।
अहिलेसम्म, परिणामले देखाएअनुसार छनौट गरिएका एस्ट्रोजन रिसेप्टर मोड्युलर (SERMs) भनिने औषधीहरू जस्तै, तामोक्सिफेन र रालोक्सिफिनले उच्च जोखिम भएका महिलाहरूमा स्तन क्यान्सर हुने सम्भावना कम गर्न सक्छ।
शल्यक्रिया
स्तन क्यान्सरको उच्च जोखिम भएका केही महिलाहरूले स्तनको विकास हुन नदिन एउटा वा दुवै स्तन हटाउने छनौट गर्छन्। यसलाई प्रोफिलाक्टिक मास्टेक्टोमी भनिन्छ।
तपाईंले प्रोफिलाक्टिक ओफोरेक्टोमी पनि पाउन सक्नुहुन्छ र यसले डिम्ब र फलोपियन दुवै ट्युब निकाल्छ। डिम्बले एस्ट्रोजन बनाउने भएकोले जोखिम कम गर्ने साल्पिङ्को-ओफोरेटोमी (आरआरबीएसओ) नामक शल्यक्रियाले स्तन क्यान्सरको वृद्धिलाई सुस्त बनाउनुका साथै डिम्ब क्यान्सरबाट बच्न सक्छ।
यदि तपाईंले आफ्नो BRCA1 वा BRCA2 जीनमा परिवर्तन भएको थाह पाउनुभयो वा यी क्यान्सरको पारिवारिक इतिहास बलियो छ भने यसबारे डाक्टरसित कुरा गर्नुपर्छ।
धूम्रपान नगर्नुहोस्
चुरोट खाने बानी छ भने चुरोट छोड्ने बेला भएको छ।
धूम्रपान फोक्सोको क्यान्सरसित सम्बन्धित छ भन्ने कुरा स्पष्ट छ। यसले तपाईंको टाउको र घाँटी, एसोफ्यागस, मूत्राशय, मिर्गौला, कलेजो, प्यांक्रियाज, पाठेघर, कोलोन र कुनै प्रकारको ल्युकेमिया हुने सम्भावना पनि बढाउन सक्छ।
साथै, अरू मानिसहरूको चुरोटबाट निस्कने धुवाँमा सास फेर्ने ठाउँहरूबाट पनि टाढै बस्नुहोस्। यसले तपाईंलाई खतरा पनि बढाउँछ।
घामबाट बाहिर रहनुहोस्
यदि तपाईंले सूर्यको किरणसित आफ्नो सम्पर्क सीमित राख्नुभयो भने छालाको क्यान्सर हुने सम्भावना कम गर्न सक्नुहुन्छ। यी सुझावहरू पछ्याउनुहोस्:
- SPF 30-50 संग एक व्यापक-स्पेक्ट्रम सनस्क्रिन प्रयोग गर्नुहोस्।
- बाहिर हुँदा छाँयामा बस्नुहोस् ।
- पाखुरा र खुट्टा छोप्ने लुगा लगाउनुहोस्।
- टोपी र सनग्लासमा पप गर्नुहोस्।
- सबैभन्दा बलियो हुँदा घामबाट बच्नुहोस् — बिहान १० बजेदेखि ४ बजेसम्म ।
- घरभित्र ट्यानिङ बेड प्रयोग नगर्नुहोस्।
स्वस्थ वजन कायम राख्नुहोस्
न्यु योर्क प्रेस्बाइटेरियन हस्पिटलको क्यान्सर रोकथाम केन्द्रका सह-निर्देशक, एमडी, एमडी, एमडी, अल्फ्रेड न्युगट यसो भन्छन्, “मोटोपनले स्तन र एन्डोमेट्रियल क्यान्सर गराउँछ। यो कोलोन र मलाशय, एसोफ्यागस, मिर्गौला र प्यांक्रियाजको क्यान्सरसँग पनि सम्बन्धित छ।
यदि तपाईंको तौल बढी छ भने यसले केही पाउन्ड पनि झार्न मदत गर्छ।
राम्ररी खानुहोस्
प्रशस्त फलफूल, सागसब्जी र पूरै अन्न पाउन पक्का गर्नुहोस्। यसमा रेसा हुन्छ र यो कोलोन क्यान्सरको खतरा कम हुन्छ।
बीटा क्यारोटिन, लाइकोपीन र भिटामिन ए, सी र इ भएको खानेकुरा खोज्नुहोस्। तिनीहरू एन्टिअक्सिडेन्ट हुन्, जसले क्यान्सर रोक्न भूमिका खेल्न सक्छ।
“रातो मासु, विशेष गरी प्रशोधित मासु लाई सीमित गर्नुहोस्। विशेष अवसरको लागि बेकन नखानुहोस यदि तपाईँले यसलाई डेलि मासु, ह्याम्स र हट डगजस्ता प्रशोधित मासुहरू कोलोरेक्टल र पेटको क्यान्सरसित सम्बन्धित हुन सक्छ।
सेलेनियम र भिटामिन ई जस्ता सप्लिमेन्टहरूले तपाईंको खतरा कम गर्न सक्छ भन्ने कुरा तपाईंले सुन्नुभएको होला। तर यो सत्य हो भन्ने पर्याप्त प्रमाण छैन। कुनै-कुनै सप्लिमेन्टहरूले तपाईंको सम्भावनासमेत बढाउन सक्छ।
व्यायाम गर्नुहोस्
तपाईं जति धेरै सर्नुहुन्छ, त्यति नै राम्रो हुन्छ। यसले तपाईंलाई स्तन, बृान्त्र, एन्डोमेट्रियम, प्रोस्टेट र अन्य क्यान्सर हुने सम्भावना कम गर्न सक्छ।
तैरनुहोस्, दौडनुहोस्, हिंड्नुहोस् वा तपाईंलाई चलहल गर्न मदत गर्ने कुनै पनि काम गर्नुहोस्। यदि तपाईं सुरु गर्दै हुनुहुन्छ भने हिंड्न प्रयास गर्नुहोस्।
हरेक हप्ता १५० मिनेट वा त्योभन्दा बढी लक्ष्य राख्नुहोस्।
तपाईं कति बस्नुहुन्छ, ढल्कनुहुन्छ र टिभी हेर्नुहुन्छ, त्यसमा कटौती गर्नुहोस्।
धेरै रक्सी नपिउनुहोस्
यो मुख, आवाज बाकस, घाँटी, कलेजो, स्तन र पेटको क्यान्सरसित जोडिएको छ।
तपाईँले यसलाई पूरै त्याग्नु पर्दैन । सन्तुलित हुन सोच्नुहोस्। यदि तपाईं महिला हुनुहुन्छ भने दिनमा एक पेय पदार्थमा टाँसिनुहोस्, यदि तपाईं पुरुष हुनुहुन्छ भने दुई।
यी सबै कुराहरूले तपाईंको जोखिम कम गर्न सक्छ, तर ती ग्यारेन्टी होइनन्। अहिलेसम्म हामीसँग क्यान्सर रोक्ने १००% तरिका छैन।
यो रिपोर्ट webmd वेब साईट मा प्रकाषण गरेको रिपोर्टमा आधारित छ।
