काजकिस्तानमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य वृद्धिको विरोधमा दर्जनौंको मृत्यु, १२ प्रहरी कर्मचारीको पनि मृत्यु
काजकिस्तानका सरकारी भवनमा भएको आक्रमणमा परी दर्जनौं प्रदर्शनकारी मारिएका छन् भने कम्तीमा १२ जना प्रहरी अधिकारी मारिएका छन् । तीमध्ये एक जनाको टाउको काटियो । प्रहरी प्रवक्ता सुल्तानेट अजिरबेकले देशको सबैभन्दा ठूलो सहर अल्माटीमा राति भवनमा प्रवेश गर्ने प्रयास गरिएको बताए । सो अवधिमा कैयौँ आक्रमणकारीलाई गोली हानी हत्या गरिएको छ । बुधबार नगरप्रमुखको भवनमा कब्जा गर्ने लगायतका बृहत प्रदर्शनपछि भवनहरुमा आँधी ल्याउने प्रयास गरिएको उनले बताए। भवनमा आगो लाग्यो।
मृत्यु हुनेमा १२ प्रहरी अधिकारीबाहेक ३५३ जना कानुन लागू गर्ने अधिकारी घाइते भएका छन् । खबर–२४ ले बिहीबार सहरी कमाण्डेन्ट कार्यालयलाई उद्धृत गर्दै यस्तो बताएको हो । तीन दशकअघि स्वतन्त्रता प्राप्त भएदेखि कजाखस्तानले सबैभन्दा खराब विरोधको सामना गर्दै आएको छ। रुसी नेतृत्वको गठबन्धन ‘सामूहिक सुरक्षा सन्धि संगठन’ (सिएसटिओ)ले बिहीबार राष्ट्रपति कासिम–जोमर्ट तोकायेभको आग्रहमा काजकिस्तानमा शान्तिसैनिक पठाउने बताएको छ। पेट्रोलियम ग्यासको इन्धनको मूल्यमा भएको तीव्र वृद्धिका कारण आइतबारदेखि सुरु भएको विरोध प्रदर्शनले काजकिस्तानलाई स्तब्ध बनाएको छ ।
देशको पश्चिममा सुरु भएको प्रदर्शन अल्माटी र राजधानी नूर-सुल्तानसम्म फैलिएको थियो। तोकायेभले बुधबारको दिन प्रदर्शनहरू कुल्चन कडा कदम चाल्ने संकल्प गरेका थिए र देशभरि दुई हप्ताको आकस्मिक अवस्था घोषणा गरेका थिए। यसअघि यो राजधानी नूर सुल्तान र अल्माटीमा मात्र लागू भएको थियो जस अन्तर्गत राती कर्फ्यू लगाइएको थियो र सहरी क्षेत्रमा मानिसहरुको आवागमनमा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो। सरकारले प्रदर्शनका लागि राजीनामा दिएको छ । गाडीको इन्धनको रूपमा लिक्वीफाइड पेट्रोलियम ग्याँसको व्यापक प्रयोग गरिन्छ। प्रदर्शनको प्रचण्ड ले देशमा व्यापक असन्तुष्टि को संकेत हो।
सन् १९९१ मा सोभियत संघबाट स्वतन्त्र भएदेखि यस देशमा एकल पार्टी सरकार रहेको छ। तोकायेभले अज्ञात देशहरुबाट सहयोग पाइरहेको आतङ्ककारीहरुको नेतृत्वमा प्रदर्शन भएको दाबी गरेका छन्। कजाकिस्तान विश्वको नवौं ठूलो देश हो। यसको उत्तरी सिमाना रुससँग छ र पूर्वी सीमा चीनसँग छ। देशमा ठूलो तेल भण्डार छ जसले यसलाई रणनीतिक र आर्थिक रूपमा महत्वपूर्ण बनाउँछ। यी आरक्ष र खनिज समृद्धिको बावजुद मुलुकका कतिपय ठाउँमा गरिब अवस्थाप्रति असन्तुष्टि छ ।
प्रदर्शनकारीहरूको कुनै नेता वा माग छैन जस्तो देखिन्छ। केही प्रदर्शनकारीले ‘वृद्ध जनजाऊ’ को नारा उचाले, जसले देशको पहिलो राष्ट्रपति नूर सुल्तान नजारबायेभलाई संकेत गरिरहेका थिए। उनले सन् २०१९ मा पदबाट राजीनामा दिए पनि उनको प्रभाव अझै कायमै छ। नूर-सुल्तान र अल्माटीमा प्रदर्शन पुगेपछि सरकारले आफ्नो राजीनामाको घोषणा गरेको थियो तर टोकायेभले भने नयाँ मन्त्रिमण्डल नबनुन्जेलमन्त्री पदमा रहने बताए।
