जनैपूर्णिमाको महत्त्व वैदिक नियम अनुसार

जनै पूर्णिमाको धेरै धेरै शुभकामना। वैदिक शास्त्र अनुसार रक्षाबंधन कसरी मनाइन्छ ?रक्षाबन्धन दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको प्रेमलाई मनाउने चाड मात्र होइन; यसको पनि धेरै महत्व छ।

वैदिक शास्त्र अनुसार रक्षाबंधन कसरी मनाइन्छ ?रक्षाबन्धन दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको प्रेमलाई मनाउने चाड मात्र होइन; यसको पनि धेरै महत्व छ।वर्तमान समयमा, रक्षा बन्धन एक सीमित र निर्मित तरिका मा मानिन्छ। बहिनीले आफ्नो भाइलाई रक्षासूत्र बाँध्छिन्, जसले आफ्नो सुरक्षाको आश्वासन दिन्छ। र, प्रेमको इशाराको रूपमा, उसले उसलाई उपहार दिन्छ। तर, यस परम्पराको स्रोतलाई गहिरिएर हेर्दा यो चलन विगत ५००–६०० वर्षदेखि मात्रै प्रचलनमा रहेको छ । वास्तवमा, रक्षा बन्धनको उत्पत्तिको बारेमा धेरै कम मानिसहरूलाई थाहा छ।राखीको बारेमा के भन्छ पुराण ? के रक्षाबन्धन भनेको दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई राखी बाँध्ने पर्व मात्र हो ?रक्षासूत्र बाँध्नेहरूका लागि रक्षा बन्धन एक शुभ पर्व हो। पुरातन समयमा, जब वैदिक परम्परा व्यापक थियो, गुरुहरूले श्रावण पूर्णिमाको दिन आफ्ना शिष्यहरूलाई रक्षासूत्र बाँध्ने गर्थे। रक्षा सूत्र वेद अध्ययन सुरु गर्न वैदिक दीक्षा थियो। गुरुले रक्षासूत्र बाँधेर शिष्यलाई स्वीकार गरेको सङ्केत दिनुहुन्थ्यो । शिष्यले पनि आफ्नो गुरुको पालनपोषणमा अध्ययनको यात्रा सुरु गर्ने र उहाँको सेवा गर्ने संकल्प गरे। यो वैदिक परम्परा नारद पुराणमा व्याख्या गरिएको छ। (नारद पुराण – पूर्व भाग – चतुर्थ पद)भविष्य पुराणको १३७ औं अध्यायमा राजा युधिष्ठिरले भगवान श्रीकृष्णलाई सोध्दा भगवानले रक्षाबन्धनको वैदिक इतिहास र यसरी हर्षोल्लासका साथ मनाइनुको कारण बताए । यस सन्दर्भमा, भगवानले भन्नुभयो कि इन्द्रकी पत्नी, सची देवीले देवताहरू र असुरहरू बीचको महाकाव्य युद्धमा युद्धमा निस्कनु अघि आफ्नो पति, देवताहरूका राजालाई रक्षासूत्र बाँधेकी थिइन्। यस सूत्रको शक्तिका कारण इन्द्र भयंकर सङ्घर्षमा सुरक्षित रहे र असुरहरूलाई परास्त गर्न सफल भए।यो चाड दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई राखी बाँध्ने मात्र होइन भन्ने प्रष्ट हुन्छ । यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ।वैदिक परम्परा अनुसार रक्षाबंधन पर्वभविष्य पुराणमा, सोही अध्यायमा भगवान श्रीकृष्णले परोपकार र नुहाएर आफूलाई शुद्ध गरेपछि आचरणमा आध्यात्मिक र आध्यात्मिक ज्ञान भएको ब्राह्मणलाई राखी बाँध्नुपर्छ भन्नुभएको छ।ज्ञान। (ब्रह्म जानातिति ब्राह्मणः – निरुक्त) त्यसो गरेपछि ब्राह्मणलाई गाई, धन, वस्त्र, आदि उपहार दिनुपर्छ। यसो गर्ने गृहस्थलाई धर्मको अटल रक्षक मानिन्छ, र धर्मको प्रभावले सुखी रहन्छ। (भविष्य पुराण – उत्तर पर्व – अध्याय 137)समयसँगै रक्षाबन्धन परम्परामा परिवर्तनश्रीमत भागवत पुराणको 11 औं अध्यायमा, उद्धवले श्रीकृष्णलाई प्रश्न गर्छन्- संसारमा धेरै मार्ग, परम्परा र दर्शनहरू प्रचलित छन्। साथै, धेरै परम्पराहरू परिवर्तन र नयाँ बनेका छन्। यसबाट आम मानिस अलमलमा परेका छन् र के गर्ने थाहा छैन । प्रभुले यो प्रश्नको औचित्य स्वीकार गर्नुभयो र जवाफ दिनुभयो -कालेन नष्ट प्रलये वाणियां वेद संज्ञिता |माया आदौ ब्रह्मणे प्रोक्ता धर्मो यस्य मादात्मकः ||हे उद्धव ! समयसँगै मेरा वेदहरू लोप भयो, र मैले फेरि ब्राह्मणहरू अर्थात् परमात्माका सच्चा जानकारहरूका हृदयमा मेरो संकल्प प्रकट गरें। पछि, यसलाई भागवत धर्मको रूपमा लिइयो। एवं प्रकृति वैचित्र्याद भिद्यन्ते मत्यो नृणाम | पारम्पर्येण केषाश्चित पाखंड मत्यो अपरे || मन्माया मोहितध्यायः पुरुषः पुरुषर्षभः | श्रेयोदंत्यनेकार्थम यथार्थ कर्म यथार्थ रुचि ||तर, तीन गुण, सत्व, रजस र तमसका कारण विभिन्न जातजाति र धर्मका मानिसमा फरक–फरक झुकाव हुन्छ । र यस कारणले, तिनीहरूले मेरो वैदिक निर्देशनहरू आफ्नो तरिकामा व्याख्या गरे। मेरो मायाले सबै भावुक प्राणीहरूको मनलाई मूर्ख बनाउँछ। आ-आफ्नो कर्म र झुकावका आधारमा सबैका फरक-फरक संस्कार हुन्छन् र यही कारणले गर्दा अनेकौं मार्ग, दर्शन र परम्पराको प्रचुरता छ। त्यसमध्ये केही उपाय पनि आएका छन्परम्पराबाट, र विधर्मीहरूले केही स्थापित गरेका छन्।यथार्थमा, सबै चाडपर्व, उत्सव, मार्ग, दर्शन र आध्यात्मिक अभ्यासको मूल एउटै हो र त्यो हो ईश्वरलाई हृदयदेखि प्रेम गर्नु।